Urszula Zofia Zajączkowska, urodzona w 1978 roku w Starogardzie Gdańskim, to wybitna postać polskiej kultury. Znana jako botaniczka, poetka, eseistka, animatorka kultury oraz artystka wideo, łączy w swojej pracy różne dziedziny sztuki i nauki. Posiada tytuł doktora habilitowanego nauk leśnych oraz pełni funkcję profesora uczelni w Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (SGGW).
W jej twórczości można dostrzec głębokie zainteresowanie naturą, które przekłada się na zarówno jej artykuły naukowe, jak i prace artystyczne. Zajmuje się nie tylko badaniami botanicznymi, ale także popularyzowaniem wiedzy o roślinach poprzez swoje pisarstwo i działalność kulturalną.
Życiorys
Urszula Zajączkowska to wybitna postać, która ukończyła Wydział Leśny SGGW, uzyskując magisterium w 2002 roku. Już dwa lata później obroniła pracę doktorską, której tematem była „Regeneracja pnia sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) po zranieniu”. W 2017 roku zdobyła habilitację w dziedzinie botaniki leśnej dzięki pracy zatytułowanej „Tworzenie się drewna reakcyjnego w czasie odpowiedzi grawitropicznej pni młodych drzew świerka pospolitego Picea abies (L.)”. Po zakończeniu studiów doktoranckich, Zajączkowska pracowała jako adiunkt w Samodzielnym Zakładzie Botaniki Leśnej na Wydziale Leśnym SGGW, a od 2021 roku pełni funkcję profesora uczelni. Jej badania obejmują anatomię, biomechanikę, aerodynamikę oraz ruchy roślin, a w 2015 roku zainicjowała działalność popularnonaukową poprzez stworzenie strony internetowej botanik.pl.
Kolejną pasją Urszuli Zajączkowskiej jest poezja. Debiutowała w 2014 roku tomikiem pod tytułem Atomy, który zdobył uznanie w postaci nominacji do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius 2015 w kategorii debiut roku oraz wyróżnienia w XI Ogólnopolskim Konkursie Literackim „Złoty Środek Poezji” 2015, który nagradzał najlepszy debiutancki tom poetycki. W 2017 roku wyróżniono ją Nagrodą Fundacji im. Kościelskich za tom minimum. Ten zbiór poezji był również nominowany do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius 2018 w kategorii książka roku oraz do Orfeusza – Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego 2018. Jej tomik Piach został nominowany w 2020 roku do Nagrody im. Wisławy Szymborskiej, a rok później do nagrody Orfeusz oraz wyróżnienia przyznawanego przez miesięcznik „Nowe Książki” w 2022 roku.
W 2019 roku Zajączkowska wypuściła na rynek książkę eseistyczną Patyki, badyle (Wydawnictwo Marginesy). Publikacja ta została uhonorowana Złotą Różą przez Instytut Książki oraz wydawnictwo Nowe Książki i Festiwal Nauki. W 2020 roku przyznano jej Nagrodę Literacką Gdynia 2020 w kategorii eseju, a także nominację do Paszportów Polityki oraz do Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza.
Jako osoba zaangażowana w życie społeczne, Zajączkowska jest inicjatorką powstania Gaju Pamięci Wołomińskich Żydów w Wołominie. Od 2021 roku sprawuje funkcję dyrektorki artystycznej Festiwalu Literackiego „Znaczenia” w Wołominie oraz zasiada w kapitule Nagrody Literackiej „Znaczenia”, która jest przyznawana w ramach festiwalu.
Urszula Zajączkowska posiada również doświadczenie w branży filmowej, jako absolwentka Akademii Filmu i Telewizji na kierunku montaż. Interesuje się tworzeniem krótkometrażowych form filmowych. Ponadto, gra na flecie i regularnie bierze udział w różnorodnych inicjatywach muzycznych. Jest także felietonistką magazynu o kulturze, Dwutygodnik.
Twórczość literacka
Urszula Zajączkowska jest autorką, która wniosła istotny wkład w polską literaturę. Jej twórczość obejmuje różnorodne tematy i formy literackie.
Wśród jej najważniejszych dzieł można wymienić:
- Atomy (Zeszyty Poetyckie, Gniezno 2014),
- minimum (Wydawnictwo Warstwy, Wrocław 2017),
- Patyki, badyle (Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2019),
- Piach (Wydawnictwo Warstwy, Wrocław 2020).
Twórczość filmowa
Urszula Zajączkowska to artystka, która w 2015 roku zainicjowała razem z innymi twórcami projekt artystyczny zatytułowany „Cambium Killers”. Projekt ten ma na celu wyrażenie sprzeciwu wobec obowiązującego punkowego systemu oceniania w nauce, który krytykuje za jego ograniczenia.
W swoim dorobku Zajączkowska ma także videoklip do utworu „Doba hotelowa”, który został stworzony dla zespołu muzycznego Organizm.
W 2016 roku artystka zrealizowała film „Metamorphosis of Plants”, inspirowany pracami Johanna Wolfganga Goethego. Film ten stanowi unikalną ekspresję, w której połączono naukowe filmy dokumentujące ruchy roślin oraz taniec solisty Baletu Narodowego, Patryka Walczaka. Ten innowacyjny projekt zdobył uznanie na Scinema Festival of Science Film, zdobywając nagrodę w kategorii Najlepszy Film Eksperymentalny/Animacja oraz nagrodę publiczności. Ponadto podczas Screen Dance w Miami w 2017 roku, także otrzymał wyróżnienie od widowni.
W 2017 roku artystka zrealizowała kolejne ważne dzieło – film „Mów do mnie Polsko, mów”, w którym tekst recytuje Olgierd Łukaszewicz. Projekt ten jest mocnym protestem przeciwko rosnącemu językowi nienawiści panującemu w Polsce.
Następnie, w 2020 roku, dla tygodnika Polityka, Zajączkowska stworzyła video spacer po Wołominie pod tytułem „Nocne szwendy po Wołominie”, wykorzystując do tego swojego smartfona.
Również w 2020 roku zaprezentowała poetycki film „Stany skupienia”, który koncentruje się na plastyce oraz grze świateł w wodzie. Film ten miał swoją premierę na Festiwalu Sztuk Efemerycznych, odbywającym się w Sokołowsku.
Przypisy
- Kapituła [online], Festiwal Literacki Znaczenia [dostęp 03.09.2024 r.]
- Festiwal Literacki Znaczenia [online], Gmina Wołomin, 13.09.2022 r. [dostęp 20.10.2022 r.]
- O festiwalu. [w:] Festiwal Literacki „Znaczenia” [online]. znaczenia.pl. [dostęp 05.01.2022 r.]
- Urszula Zajączkowska laureatką dorocznej nagrody "Nowych Książek". pap.pl, 04.01.2021 r. [dostęp 05.01.2022 r.]
- Nocne szwendy po Wołominie [online], youtube.com, 14.04.2020 r. [dostęp 26.05.2020 r.]
- Ula Zajączkowska — KONTEKSTY 10 SOKOŁOWSKO 23-26 LIPCA 2020 [online], konteksty.live [dostęp 06.12.2020 r.]
- KatarzynaK. Ludwińska, Nominacje do Nagrody Gombrowicza. Pięć debiutów, pięć autorek [online], radom.wyborcza.pl, 30.06.2020 r. [dostęp 04.07.2020 r.]
- Miami Light Project | ScreenDance Miami [online] [dostęp 05.02.2020 r.]
- Piach - Wydawnictwa Warstwy [online], Wydawnictwo Warstwy [dostęp 16.11.2020 r.]
- Gaj Pamięci [online], niecodziennik, 07.06.2019 r. [dostęp 12.09.2019 r.]
- Gaj Pamięci Wołomińskich Żydów [online], www.facebook.com [dostęp 12.09.2019 r.]
- Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 16.10.2019 r.]
- PLENER: Słowo na k. / Felietony / dwutygodnik.com [online], www.dwutygodnik.com [dostęp 09.11.2017 r.]
- Olgierd Łukaszewicz deklamujący do gnijącego tortu. To dwuminutowe nagranie idealnie pokazało, co dzieje się z Polską, „naTemat.pl” [dostęp 09.11.2017 r.]
- Grupa WirtualnaG.W. Polska, Olgierd Łukaszewicz wykrzykuje wulgaryzmy. Mocne wideo ma uzdrowić Polskę, „o2.pl” [dostęp 09.11.2017 r.]
- Urszula Zajączkowska laureatką Nagrody Fundacji im. Kościelskich, „PolskieRadio.pl”, 16.09.2017 r. [dostęp 16.09.2017 r.]
- Silesius 2018 – nominacje [online], silesius.wroclaw.pl [dostęp 09.04.2018 r.]
- Orfeusz - Nagroda Poetycka im. K. I. Gałczyńskiego - NOMINOWANI [online], www.orfeusz-nagroda.pl [dostęp 23.04.2018 r.]
- KamilaK. Isakiewicz, Nominowani 2020 [online], Nagroda im. Wisławy Szymborskiej [dostęp 15.10.2021 r.]
- NOMINOWANI [online], www.orfeusz-nagroda.pl [dostęp 15.10.2021 r.]
- LITERATURA, Nominacja w kategorii Literatura: Urszula Zajączkowska [online], www.polityka.pl, 2019 [dostęp 05.02.2020 r.]
- Znamy laureatów 15. edycji Nagrody Literackiej GDYNIA. [w:] Nagroda Literacka Gdynia [online]. 2020. [dostęp 29.08.2020 r.]
- Profil osoby – Urszula Zajączkowska – Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie [online], bw.sggw.edu.pl [dostęp 05.01.2022 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Ryszard Wierzba | Halina Borzyszkowska | Andrzej Wróbel (geograf) | Benedykt Odya | Janusz Marszalec | Włodzimierz Kotowski | Magdalena Gabig-Cimińska | Ryszard Szwoch | Gertruda Babilińska | Wiesław OttaOceń: Urszula Zajączkowska