Janusz Marszalec

---

Życiorys

Janusz Marszalec to postać o bogatym dorobku naukowym i zawodowym. W 1992 roku ukończył studia z historii naKatolickim Uniwersytecie Lubelskim. Następnie kontynuował swoją edukację, uczestnicząc w seminarium doktoranckim KUL, gdzie skupił się na historii najnowszej. Pod okiem prof. dr. hab. Tomasza Strzembosza pisał rozprawę doctoralną, zatytułowaną „Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego w powstaniu warszawskim”, którą obronił w 1998 roku.

W latach 1992-1993 pracował jako kustosz w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie oraz zdobywał doświadczenie jako dziennikarz i nauczyciel w szkołach średnich w Starogardzie Gdańskim. Później, od 1998 do 2000 roku, pełnił funkcje kierownicze jako urzędnik państwowy.

Janusz Marszalec, od września 2000 do stycznia 2007, był naczelnikiem Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku. W styczniu 2008 roku przeniósł się do pracy w Biurze Edukacji Publicznej IPN w Warszawie. Od 1 grudnia 2008 do 6 kwietnia 2017 roku pełnił rolę wicedyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Później objął stanowisko zastępcy dyrektora w Muzeum Gdańska. Janusz zasiada w Pomorskiej Radzie Kultury; jego pierwsza kadencja przypadła na lata 2018-2021, a obecnie należy do II kadencji, która rozpoczęła się w 2021 roku. W kwietniu 2024 roku powrócił do Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, obejmując stanowisko zastępcy dyrektora, natomiast od 2024 roku jest również członkiem Rady Muzeum przy Muzeum – Dom Rodziny Pileckich.

Zainteresowania badawcze

Janusz Marszalec jest badaczem, którego zainteresowania koncentrują się na złożonej problematyce konspiracji z czasów II wojny światowej. W tym zakresie, jest autorem wielu haseł publikowanych w Wielkiej Ilustrowanej Encyklopedii Powstania Warszawskiego. Jego prace obejmują także dzieje Armii Krajowej (AK), Gwardii Ludowej (GL), Armii Ludowej (AL) oraz zagadnienia związane z aparatem bezpieczeństwa publicznego w Polsce Ludowej, a także wydarzeniami grudniowymi z 1970 roku.

Oprócz tego, Marszalec ma na swoim koncie znaczącą publikację w “Atlasie polskiego podziemia niepodległościowego 1944–1956”, redagowanym przez R. Wnuka oraz innych. Stanowi to tylko część jego działalności wydawniczej, która zawiera również prace na temat aparatu bezpieczeństwa PRL. Co więcej, jest współautorem książki „To nie na darmo. Grudzień ’70 w Gdańsku i Gdyni. Historia – dokumenty – fotografie – multimedia”, która ukazuje wieloaspektowe spojrzenie na tamten okres.

Jako reżyser, zrealizował film dokumentalny „Pamiętajcie Grudzień”, a także wraz z Iwoną Bartólewską, stworzył fabularyzowany film dokumentalny w 2007 roku. Marszalec jest także autorem oraz współautorem licznych wystaw historycznych, projektów edukacyjnych i dokumentacyjnych.

W latach 2000–2008, jego współpraca z Oddziałowym Biurem Edukacji Publicznej IPN w Gdańsku przyczyniła się do popularyzacji wielu ważnych tematów historycznych. Od 2007 roku pełni funkcję przewodniczącego Klubu Historycznego im. Stefana Roweckiego „Grota” w Trójmieście, co podkreśla jego zaangażowanie w edukację historyczną i kultywowanie pamięci o ważnych wydarzeniach w historii Polski.

Nagrody

Janusz Marszalec zdobył uznanie w świecie nauki i kultury, co potwierdzają jego liczne nagrody. W roku 2000 został uhonorowany Nagrodą Historyczną „Polityki” za swoją debiutancką publikację zatytułowaną „Ochrona porządku i bezpieczeństwa publicznego w powstaniu warszawskim”.

W tym samym roku uzyskał również prestiżową Nagrodę Naukową KLIO, która została przyznana za jego niewątpliwy wkład w badania historyczne, a której fundatorem jest Porozumienie Wydawców Książki Historycznej. Oprócz tego, był laureatem Nagrody im. Jana Górskiego, przyznawanej przez Towarzystwo Miłośników Historii w Warszawie.

Lista nagród, które zdobył, jest imponująca: medal „Pro memoria”, medal „Za upamiętnianie walk o Warszawę 1939–1945” oraz medal „Pro Patria”. Każda z tych nagród jest wyrazem uznania dla jego nieocenionego wkładu w historię i kulturę narodową.

---

Oceń: Janusz Marszalec

---