Gertruda Babilińska to postać, która zasługuje na szczególne miejsce w historii Polski oraz w sercach wielu ludzi. Urodziła się w 1902 roku w Starogardzie Gdańskim, a jej życie zakończyło się 10 marca 1995 roku w Izraelu. Była nie tylko nauczycielką, ale również nianią, co świadczy o jej zaangażowaniu w wychowanie młodego pokolenia.
Warto podkreślić, że Gertruda Babilińska otrzymała tytuł Sprawiedliwej Wśród Narodów Świata, przyznawany osobom, które w czasie Holokaustu ratowały Żydów przed zagładą. Ten prestiżowy tytuł przyznano jej 4 czerwca 1963 roku, co świadczy o jej odwadze i szlachetności, które są godne naśladowania.
Życiorys
Gertruda Babilińska była najstarszą z ośmiorga dzieci pracownika poczty. W wieku zaledwie 19 lat opuściła rodzinne strony i rozpoczęła nowe życie w Warszawie w poszukiwaniu możliwości zawodowych. Przed wybuchem II wojny światowej znalazła zatrudnienie jako niania dla dwójki dzieci w zamożnej rodzinie. Jej pracodawcy proponowali jej wspólną emigrację na stałe do Palestyny, jednak Gertruda zdecydowała się pozostać w Polsce.
Następnie podjęła pracę u żydowskiej rodziny Stołowickich, którzy zamieszkiwali w pałacu w Alejach Ujazdowskich. Bezpośrednio po przybyciu do ich domu, jej głównym zadaniem była opieka nad córką zalewającą dniem w radości. Niestety, dziecko zmarło, co dla Babilińskiej i rodziny było ogromnym ciosem. Pomimo smutku, kontynuowała swoją pracę, w szczególności dbając o zdrowie Lidy Stołowickiej, która potrzebowała wsparcia i towarzystwa po stracie dziecka. Gertruda pełniła również rolę sekretarza w rodzinnej firmie.
W 1936 roku rodzina Stołowickich doczekała się nowego potomka, a Gertruda powróciła do roli niani dla ich syna. Wybuch konfliktu zastał pana Stołowickiego we Francji, zaś jego żona, próbując dotrzeć do niego wraz z synem Michałem oraz Gertrudą, dotarła jedynie do Wilna. Niestety, po otrzymaniu wiadomości o śmierci męża, kobieta sama zapadła na zdrowiu i zmarła. Przed śmiercią powierzyła Gertrudzie opiekę nad Michałem, prosząc, by po zakończeniu wojny pomogła mu dotrzeć do Palestyny.
Gertruda, wyznająca katolicyzm, sumiennie wypełniła wolę swojej zmarłej chlebodawczyni i stała się opiekunką chłopca, który przez całą niemiecką okupację uchodził za jej syna. Aby ułatwić im przetrwanie, zdobyła dla niego fałszywe dokumenty oraz zaświadczenie ochrzczenia. W trudnych czasach okupacji zarabiała między innymi na życie, pisząc po niemiecku petycje w imieniu ludności, co pozwoliło jej na wymianę tych dokumentów na żywność. Gertruda nie zapomniała jednak o innych potrzebujących i pomagała również Żydom uwięzionym w wileńskim getcie.
Po zakończeniu wojny, Babilińska z Michałem wyruszyła w wieloetapową podróż do Izraela, a ich transport docelowy miał miejsce na statku Exodus w 1948 roku. Osiedlili się na nowym miejscu, gdzie Gertruda pracowała jako sprzątaczka, aby zapewnić godne życie sobie i swojemu przybranemu synowi. Mimo tego, że była głęboko wierzącą katoliczką, wychowała Michała w tradycji judaistycznej, co stało się ważnym elementem ich nowego życia.
W dniu 4 czerwca 1963 roku, za jej niezwykłe działania w ratowaniu życia, Gertruda Babilińska została uhonorowana tytułem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata. To niezwykłe wyróżnienie dowodzi odwagi i determinacji w obliczu niewyobrażalnych trudności. Babilińska znalazła wieczny spoczynek w Tel Awiwie, na cmentarzu Kiriat Szaul. Michał Stołowicki, ocalony przez Gertrudę, na stałe osiedlił się w Nowym Jorku.
Odniesienia w kulturze
Podróż oraz życie Gertrudy Babilińskiej zostały szczegółowo przedstawione w dziele napisanym przez Ramę Orena, które w całości poświęcone jest jej postaci. To istotny wkład w dokumentowanie jej osiągnięć i wpływu na kulturę.
W roku 1997 Barbra Streisand zaangażowała się w produkcję filmu fabularnego, który opowiada historię Gertrudy Babilińskiej. Film nosi tytuł Rescuers: Stories of Courage: Two Women i został wyreżyserowany przez Petera Bogdanovicha. W rolę Gertrudy wcieliła się Elizabeth Perkins, co przyczyniło się do popularyzacji jej postaci w mass mediach.
Przypisy
- Historia Gertrudy Babilińskiej | Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 14.02.2023 r.]
- Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem [online], yadvashem.org, 01.01.2019 r., s. 2.
- Gertruda Babilinska (1902-1995) - Find A Grave... [online], www.findagrave.com [dostęp 18.07.2020 r.] (ang.).
- Babilenska, Gertruda (1902–1997). Encyclopedia.com [online], www.encyclopedia.com [dostęp 18.07.2020 r.]
- a b c The Righteous Among the Nations Database [online], The Righteous Among the Nations Database [dostęp 18.07.2020 r.]
- Rescuers: Stories of Courage: Two Women. [dostęp 18.07.2020 r.]
- Rescuers stories of courage. Paramount; produced by Barbra Streisand and Cis Corman. - Collections Search - United States Holocaust Memorial Museum [online], collections.ushmm.org [dostęp 18.07.2020 r.]
- Polscy Sprawiedliwi • Babilińska Gertruda. Muzeum Historii Żydów Polskich. [dostęp 17.07.2012 r.] [zarchiwizowane z 04.03.2016 r.]
- Gertruda Babilińska - Jad Waszem (ang.)
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Wiesław Otta | Urszula Zajączkowska | Ryszard Wierzba | Halina Borzyszkowska | Andrzej Wróbel (geograf) | Benedykt Odya | Janusz Marszalec | Włodzimierz Kotowski | Magdalena Gabig-Cimińska | Ryszard SzwochOceń: Gertruda Babilińska