Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Starogardzie Gdańskim

---

Historia i współczesność

Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Starogardzie Gdańskim ma swoją historię sięgającą końca XIX wieku. Został on utworzony na terenie byłego obszaru dworskiego Kocborowo na podstawie uchwały sejmiku prowincjonalnego Prus Zachodnich, której data to 24 lutego 1893 roku. Obiekt został zaplanowany jako zakład psychiatryczny mający pomieścić 1000 pacjentów, co miało na celu odciążenie przepełnionych już placówek w Wejherowie oraz Świeciu.

W trakcie realizacji inwestycji zmieniono pierwotne plany, co doprowadziło do przyjęcia pierwszych 150 chorych już na rok przed planowanym zakończeniem prac budowlanych. Zakończenie budowy obiektów dla 640 pacjentów nastąpiło przed 1 października 1896 roku, a pierwsi pacjenci zostali przyjęci 30 grudnia 1895 roku. Cała inwestycja, która uwzględniała docelową liczbę 1000 chorych, została ostatecznie ukończona w 1905 roku.

Po przejęciu zarządzania szpitalem przez władze polskie w 1920 roku, jego pierwszym dyrektorem naczelnym został dr Stanisław Kryzan. Niestety, w latach 1939 i 1940 doszło do tragicznych wydarzeń – Niemcy dokonywali zamachów na życie pacjentów szpitala, w tym tych, którzy zostali zamordowani w Lesie Szpęgawskim.

Aktualnie placówka opiekuje się 800 pacjentami, którzy są leczeni w 18 różnych oddziałach, obejmujących zarówno ogólnopsychiatryczne oddziały męskie i żeńskie, jak i specjalistyczne, takie jak oddział młodzieżowy, detoksykacji i leczenia uzależnień, terapie uzależnień oraz psychiatrię sądową. Dodatkowo, w ofercie znajduje się leczenie nerwic, terapia psychosomatyczna oraz psychogeriatria. Ważnym aspektem jest również to, że szpital niegdyś miał swoją filię w Gdańsku, która znana była jako szpital „Srebrzysko”.

Obecnie dyrekcję placówki sprawuje lek. med. Jacek Bielan. Na terenie szpitala, jako odrębna jednostka administracyjna, funkcjonuje również Regionalny Ośrodek Psychiatrii Sądowej, który dysponuje oddziałami psychiatrycznymi o maksymalnym stopniu zabezpieczenia.

Budynek szpitala

Budynki tworzące kompleks szpitala zostały zaprojektowane i zbudowane w stylu, który jest typowy dla końca dziewiętnastego wieku w Prusach. W architekturze tej można dostrzec nawiązania do surowego charakteru gotyku krzyżackiego, co objawia się w prostocie form oraz skromnych elementach zdobniczych. Cała konstrukcja została wzniesiona z czerwonej cegły, co dodatkowo podkreśla jej historyczny styl.

Ważnym punktem krajobrazowym tego obiektu jest wieża ciśnień, która pełni rolę nie tylko funkcjonalną, ale również estetyczną, wyposażona w zegar wieżowy dodaje charakteru całemu zespołowi. Oprócz głównych budynków szpitalnych i obiektów administracyjnych, w kompleksie znajdują się również budynki mieszkalne przeznaczone dla personelu, zlokalizowane na obrzeżach. Warto również zwrócić uwagę na kaplicę, która znajduje się w tylnej części kompleksu, przylegającej do urokliwego cmentarza.

Cmentarz, położony w okolicy szpitala, jest miejscem pamięci, gdzie złożono groby oraz tablice upamiętniające pierwszych dyrektorów szpitala oraz ofiary II wojny światowej. Teren szpitala, zwłaszcza część cmentarza, jest równocześnie zacisznym miejscem, które stanowi siedlisko dla wielu gatunków ptaków, takich jak dzięcioły, kowaliki, grzywacze, sójki oraz kwiczoły.

Całość zespołu szpitalnego jest w doskonałym stanie i zdaje się być zachowana w niemal niezmienionej formie, co widać na przykład w oryginalnej stolarką okienną. Oferuje to cenną pamiątkę spuścizny materialno-kulturowej, której nie można zignorować, przybliżając jednocześnie historię i dziedzictwo dawnych Prus Zachodnich.

---

Oceń: Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Starogardzie Gdańskim

---